Ik heb er vaker over geschreven. Over portretten die een heel speciale plek in mijn hart hebben. Portretten waar je, nog meer dan anders, een extra gevoel bij hebt. Waar je heel erg je best voor doet. Omdat ze zo bijzonder zijn.
Ik heb het over postume portretten, portretten van mensen die overleden zijn.
Een man die een mooi portret van zijn overleden vrouw wil laten schilderen. Een vader en moeder die een portret van hun veel te jong overleden dochter laten maken. Een zus van haar overleden zusje. Een man van zijn gestorven vader. Ouders van hun omgekomen zoon. Een gezin van hun verongelukte zoon en broer. Ouders van hun direct na de geboorte gestorven kindje.
Maar ook: een portret van een vrouw die nog maar kort te leven heeft. Of van een man die weet dat hij binnenkort zal overlijden.
Eigenlijk zie ik het als een voorrecht. Hoe bijzonder is het als jou dat wordt toevertrouwd? Hoe mooi is het om gesprekken te voeren waarin men zich vertrouwd genoeg voelt om de emoties te laten gaan. Waarin met liefde wordt verteld over de persoon die geschilderd moet worden. Hoe hij of zij was, wat voor karakter, wat voor bijzonderheden. Anekdotes worden verteld, grappige dingen, fijne herinneringen, vakanties, werk, gezin. Foto’s komen op tafel, filmpjes, soms een geluidsfragment.
Al pratend en kijkend ontstaat bij mij dan het beeld. Van hoe het was en hoe het worden moet. Meestal direct. Soms pas na het zien van uren film.
Bepakt met al die herinneringen ga ik aan het werk. Foto’s om mij heen, de gesprekken in mijn hoofd. Zoekend naar een samenvatting.
Het klinkt misschien gek, maar ik praat vaak in gedachten met de persoon die ik aan het schilderen ben. “Ik zet je er mooi op hoor, wees maar gerust”.
De onthulling is altijd weer spannend. Het moment van de waarheid. Dan blijkt of je goed hebt geluisterd, het juist hebt aangevoeld. Of het klopt.
Vervolgens het moment dat het portret in de auto wordt gelegd. En hij of zij weer mee naar huis gaat. Zo mooi. Zo bijzonder.
